Аднойчы кароль сядзеў на сваім троне і слухаў скаргі падданых. Кароль ужо збіраўся падняцца і пайсці ў свае сады, як раптам заўважыў нейкую мітусню звонку. Увайшоў лорд вярхоўны камергер і спытаў, ці не зробіць ласку яго вялікасць прыняць пасла магутнага імператара з усходу, які трымаў у страху манархаў усіх суседніх дзяржаў. Кароль, які, як і астатнія, страшыўся яго, загадаў адразу ж прыняць амбасадара і падрыхтаваць банкет у яго гонар. Потым ён зноў сеў на свой трон, думаючы, што ж збіраецца сказаць яму амбасадар.
Амбасадар не сказаў ні слова. Ён наблізіўся да трона караля, нахіліўся і накрэсліў сваім жазлом чорны круг вакол трона. Потым ён сеў на крэсла, якое стаяла побач, і больш не звяртаў ні на каго ўвагі.
Кароль і прыдворныя былі збянтэжаныя і ўгневаныя такімі дзіўнымі паводзінамі, але амбасадар працягваў сядзець спакойна і нерухома, нібы статуя, і хутка стала зразумела, што яны не дачакаюцца ад яго ніякіх тлумачэнняў. Міністры былі спешна скліканыя на раду, але ніхто з іх не змог разгадаць загадку амбасадара. Гэта прывяло караля ў яшчэ большую лютасць, і ён заявіў, што, калі яны не знойдуць кагосьці, хто зможа растлумачыць яго дзеянні, да заходу, ён усіх іх павесіць.
Міністры ведалі, што кароль заўсёды трымае сваё слова, і хутка падзялілі горад на раёны, каб абыйсці ўсе дамы адзін за адным у надзеі, што хто-небудзь з жыхароў зможа растлумачыць дзеянні амбасадара. Большасць міністраў не атрымалі ніякіх адказаў, усюды іх сустракалі толькі збянтэжаныя твары; на шчасце, адзін з міністраў быў больш наглядальным і заўважыў дом з драўлянымі слупамі і пудзілам, якое рухалася без усякага ветру. Спалоханы, але заінтрыгаваны, міністр спусціўся па лесвіцы і апынуўся ў прасторнай майстэрні, у якой за сваім станком сядзеў ткач. Але ўсё, што ён рабіў, гэта накіроўваў ніткі, таму што створаны ім механізм, які прыводзіць у рух драўляныя слупы, прымушаў станок працаваць без чыёй-небудзь дапамогі.
Зразумеўшы, што гэта ткач прымушаў слупы рухацца, міністр супакоіўся. Ён вырашыў, што такі чалавек павінен быць у стане вырашыць загадку або хаця б накіраваць міністраў на правільны шлях. Без лішніх размоў міністр распавёў яму гісторыю з кругам. Скончыўшы расказ, ён сказаў: «Ідзі са мной неадкладна. Сонца ўжо апускаецца да гарызонту, нельга губляць ні хвіліны».
Ткач на момант застыў у роздумах, потым падышоў да акна, за якім быў куратнік, а побач з ім ляжалі дзве костачкі - бабкі. Ён падабраў іх і ўзяў пад паху адну курыцу з куратніка.
«Я гатовы», - сказаў ён, павярнуўшыся да міністра.
У зале кароль па-ранейшаму сядзеў на сваім троне, а амбасадар - у тым жа крэсле. Даўшы знак міністру заставацца на месцы, ткач падышоў да амбасадара і паклаў на падлогу побач з ім бабкі. У адказ пасол дастаў з кішэні жменю проса і рассыпаў яго вакол. Ткач апусціў на падлогу курыцу, і тая ў момант склявала ўсё проса. Пасля гэтага амбасадар устаў і, не гаворачы ні слова, выйшаў.
Як толькі ён пакінуў залу, кароль паклікаў да сябе ткача.
«Толькі ты змог разгадаць гэтую загадку, - сказаў ён, - і ўзнагарода твая будзе вялікая. Але адкажы ж мне, што ўсё гэта значыла?»
«Сэнс, мой кароль, - адказаў ткач, - быў такі: Круг, які амбасадар накрэсліў вакол твайго трона, быў пасланнем імператара, якое абвяшчала: «Калі я адпраўлю армію і вазьму тваю сталіцу ў аблогу, ці складзеш ты зброю?» Бабкі, якія я паклаў перад ім, азначалі: «У параўнанні з намі, вы проста дзеці. Усё, што вы можаце, гэта гуляць у такія цацкі». Проса, якое ён рассыпаў, сімвалізавала лік салдат, якіх яго ўладар мог прывесці на поле бою; але калі курыца склявала ўсё проса, ён зразумеў, што адзін наш чалавек можа адолець мноства іх салдат ».
«Я не думаю, - дадаў ён, - што імператар абвесціць вайну».
«Ты выратаваў мяне і мой гонар, - усклікнуў кароль, - і ты заслугоўваеш багаццяў і славы. Прасі чаго хочаш, і ты ўсё атрымаеш, нават калі гэта будзе палова майго каралеўства».
«Усё, пра што я прашу, гэта невялікая ферма за гарадской сцяной для маёй дачкі», - адказаў ткач, і гэта было адзінае, што ён пагадзіўся прыняць. «Няўжо больш нічога?» - спытаў кароль. «Толькі адно, мой кароль, - адказаў ён, сыходзячы, - прашу цябе, памятай, што ткачы таксама каштоўныя для дзяржавы, і часам яны могуць апынуцца мудрэй нават міністраў!»
Армянская казка. Са зборніка «Армянскія казкі» Фрэдэрыка Маклера (1905 г.) і «Аліўкавай кнігі казак» Эндру Лэнга (1907), з невялікімі спрашчэннямі.
Перакладзена на беларускую Ганнай Т.